Büyük Selçuklu Devleti Selçukbey tarafından kurulmuştur.Yaklaşık 200 yıl boyunca Büyük Selçuklu Devleti var olacaktır.Toprakları Çinden Anadoluya kadar uzanmaktadır.Bunu 1071 Malazgirt savaşından sonra bazı Türklerin ortaasyadan anadoluya göçmesiyle anlatabiliriz.Büyük Selçuklu devletinde Türkçe değil Arapça Farsça önem kazanmaya başlamıştır.Osmanlı da tam Arap toplum geleneğine özellikle 16.yüzyıldan sonra bürünecektir.Türklerde bu dönemde ilim çalışmaları azalacaktır.Osmanlı devleti gerek adalet gerek diğer işlerde Büyük Selçuklu Devletini taklit etmiştir.Gerek ordu mesela ordu ve tımarlı sipahi geleneği Büyük Selçuklu Devletinde görünen gelenekti.Osmanlı Selçukluyu taklit etmek istesede tam olamamıştır.Devşirme yöntemi büyük Selçukluda da vardır.Ülke o geniş topraklar hükümdarın malı sayılırdı.Büyük Selçuklu devleti mimarisiylede Türk geleneklerini yansıtır kubbeli eserler grüyoruz.Dandanakan savaşıyla gazneli Mahmut yenilgiye uğramıştır.Büyük Selçuklu devletinin III.Mesuttan sonra gerilemeye başlamıştır.Alparslan döneminde en iyi yerlere gelmiş çok büyük imparatorluk halini almış.Mesela Emir Mengücek Şah bu dönemde kendi devletini kurmak üzere erzincan kemah dolaylarına yollanmıştır.Danişment gazi danişmentli devletini kurmuş Saltuk saltuklu devletini artuk beyde artukluları erzurum dolaylarında kurmuştur.Büyük Selçuklu develtini devlet sistemini toprak sistemini çok iyi oturtmuştur.Tımar sistemin bozulmasıyla hem Osmanlı hemde Selçuklu yıkılacaktır.Toprak o zaman her şey demekti 18 yüzyıla kadar.

Büyük Selçuklu devletinin önemi Türk tarihinde tartışılmazdır.

Mehmet HEMŞİNLİOĞLU