Batı toplumunda çürümek üzere olan şö­valyeliği, alaylı bir dille eleştiren bir romandır. Hayal ile gerçeğin genellikle iç içe anlatıldığı romanda komik pek çok öğre bulunur. Hikayeden romana geçişin ilk adımı kabul edilmektedir.

Don Kişot Özeti

I. Bölümdeki Olaylar:

Don Kişot, italya’da Mancha eyaletinde, küçük bir köyde yaşamaktadır. Sürekli olarak şövalye hikâyeleri okuyan Don Kişot, zamanla dünyayı şövalye hikâyelerinde olduğu gibi görmeye başlar. Eski çağlardaki şövalyeliğin canlandırılması gerektiğine inanır. Bir gün, aklını iyice yitirir, kendisini son seyyar şövalye zanneder. Evindeki eski, paslı zırhları, kılıçları kuşanır. Ezilen halkı kurtarmak için çok mükemmel zannetti­ği sıska atına binerek yollara düşer. Kendisine bir de aristokrat bir sevgili bulmalıdır. Yolda rastladığı çirkin bir köylü kızını çok güzel ve soylu olarak görür ve kendisine sevgili olarak se­çer. Artık tek istediği şey, ona resmi şövalyelik unvanı veril­mesidir. Bunun İçin de başarılar kazanmak zorundadır.
Yolda bir hana rastlar. Hanı şato sanmaktadır. Hanın (şa­tonun) sahibini lord olarak görür, kendisini şövalye yapma­sını ister. Hanın sahibi, onun zararsız bir deli olduğunu anlar, lordmuş gibi rol yapar. Don Kişot, resmi olarak şövalye un­vanını aldığına inanarak gururla köyüne döner. Yolda, Sanc­ho ile karşılaşır. Ona büyük bir servet vaat ederek uşağı ol­masını teklif eder. Sonra tacirlerle karşılaşır. Onlara sevgilisi Dulcinea’nin çok güzel bir kız olduğuna inandırmaya çalışır. Onlar da Don Kişot’u döverler.
Don Kişot, bu sefer yolda yel değirmenlerini insanlara kötülük yapan devler sanır. Onlara saldırınca, yaralanır. Yine aklı başına gelmez. Sancho, durumu anlatsa da gerçeği gör­mez. Kafasındaki hayale inanır. Bundan sonra koyun sürüle­rini birbirine saldıran iki ordu olarak görür. Zayıf olanlara yar­dım etmeye karar verir. Koyunlarına saldırıldığını gören ço­ban, Don Kişot’u döver. Bir başka seferde de Don Kişot kal­dıkları bir handaki şarapları kan zannederek şişelere saldırır. Ona gerçekler gösterildiği zaman kabullenmez. Büyücülerin onlara öyle gösterdiğini, onları kandırdığını söyler. Gerçeğin acılığına katlanamaz. Başlarından buna benzer pek çok olay geçtikten sonra, köy papazı ve berberi Don Kişot’u korumak isterler. Onu bir kafese koyarak evlerine götürürler. İyileştir­meye çalışırlar.

II. Bölümdeki Olaylar:

Don Kişot bir süre sonra yine Sancho ile yola koyulur. Sevgilisi Dulcinea’yi bulmak istemektedir. Sancho onu kan­dırarak ilk gördükleri köylü kızının Dulcinea olduğunu söyler. Yolda pek çok maceradan sonra Dük ve Düşes’in evine varırlar. Dük ve Düşes, Don Kişot’a oyun oynarlar. Don Kişot’a şövalye gibi davranırlar, yardıma ihtiyacı olan kişiler için on­dan yardım etmesini isterler. Oyun tam bir komediye dönüşür. Dük, Sancho’ya bir ada verir. Ada, civar köylerden biridir. Köy halkına Sancho’nun vali olduğunu söylerler. On iki günden sonra, Sancho işi bırakır. Daha sonra Don Kişot, Sanson Car-rasco ile düello yapar. Kazanan, diğerinin isteğini yerine ge­tirecektir. Sanson kazanır. Don Kişot’a evine dönmesini ve si­lah taşımamasını emreder. Don Kişot da her şeyden elini çe­ker ve köyünde tabii bir hayata döner. Ancak hastalanır. Aklı başına gelir. Tekrar eski Alonso olmuştur. Sancho’nun onu yine kandırmasına müsade etmez, artık tüm hayallerinden vazgeç­miştir. Bütün malını fakirlere miras olarak bırakarak ölür.

Don Kişot Kahramanları (Kişileri):

Don Kişot: Don Kişot’u takma ad olarak kullanmaktadır. Asıl adı Alonso’dur. Eserin ana kahramanıdır. Zayıf, yaşlı bir adamdır. Hayalci ve saf bir mizacı vardır. Kendisini son şövalye olarak görmektedir.

Dük ve Düşes: Don Kişot’un ev sahipleridir. Alaycı, fır­satçı kişilerdir.

Sancho Panza: Sıradan bir köylüdür. Don Kişot onu uşak olarak kullanır. Saf, aynı zamanda realist, kurnaz, basit bir adamdır.

Juana Panza: Sanchönun karışıdır. Basit bir köylü ka­dınıdır.

Pcro Perez: Köyün papazıdır. 

Master Nicholas: Köyün berberidir.

Sanson Carrasco: Salamanca Üniversitesi’nde okuyan bekâr, kaba espriler yapan bir gençtir.

Dulcinea del Toboso: Kendisini şövalye sanan Don Kişot, şövalyelerin bir sevgilisinin olması gerektiğini düşünür. Sıradan, şişman bir köylü kızı olan Aldonzo’ya Dulcinea del Toboso takma adını verir. Onu aristokrat bir ailenin güzel kızı olarak düşünür.