Tanzimat’ın ikinci kuşak sanatçılarındandır. Batı edebiyatı yanlısı genç sanatçılara önderlik etmiştir. Eski edebiyat yanlısı genç sanatçılara önderlik etmiştir. Eski edebiyat yanlısı Muallim Naci ile “uyağın göz için mi; kulak için mi” olması gerekti­ği konusunda biçim tartışmalarına girmiştir. “Göz için uyak” anlayışında olan Muallim Naci ile olan tartışmasından galip çıkmıştır. Döneminde “Üstat Ekrem” olarak anılan Recaizade Mahmut Ekrem, “şiirin tek amacının güzellik olması gerektiğini” dü­şünerek toplumsal konulardan uzaklaştı.Şiirin konu­sunu genişletti, şiirin konuşma dilinden ayrı bir dili olması gerektiğini savundu. Art arda yitirdiği çocukları için yazdığı ölüm şiir­lerinde oldukça duygusaldır. “Talim-i Edebiyat” adlı eserinde edebiyat kural­larını tanıtmış ve bu eser yıllarca ders kitabı olarak okutulmuştur. İlk realist romanlardan “Araba Sevdası” ona ait­tir. Çalışmaları, Servet-i Fünun edebiyatının doğu­şuna önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Şiirlerinde romantizmin, oyunlarında da klasisizmin etkileri görülür. Aile yaşamı onunla şiire girmiştir.

Eserleri:

Afife Anjelik, Vuslat, Atala, Çok Bilen Çok Yanılır ( oyun ); Araba Sevdası ( ilk gerçekçi roman ); Nağme-i Se­her, Yadigar Sebab, Zemzeme, Nejat Ekrem ( şiir 9, tekdir-i Elhan ( eleştiri ) Şemsa, Muhsin Bey ( öykü ); Talim-İ Edebiyat ( ders kitabı)