(1207-1273)
Hz. Mevlana 1207 yılında Belh şehrinde doğmuştur. Ba­bası Sultan-ül-Ulema diye bilinen Bahaeddin Veled annesi Mümine Hatun’dur. Bahaeddin Veled ailesi ile birlikte Belh’den ayrıldıktan sonra Bağdat’a buradan da Hac için Mek­ke ‘ye gitmiş ve daha sonra Anadolu Selçuklularının en ihti­şamlı dönemlerinde Anadolu’ya geçmiştir. Malatya, Erzincan, Akşehir yoluyla Larende’ye (bugünkü Karaman) geldi. 1225 yılında oğlu Hz. Mevlana ‘yi Gevher Hatun’la evlendirdi. Sel­çuklu Sultanı Alaeddin Keykubad’nı daveti üzerine 1228 yı­lında Hz. Mevlana ile birlikte Konya’ya geldi. Bahaeddin Veled 1231 yılında vefat etti. Hz. Mevlana ertesi yıl babasının müritlerinden olan Muhakkık-i Tirmızı ‘ye 9 yıl süreyle mürit­lik etti. (1232-1241) Bazı kaynaklarda Hz. Mevlana’mn öğreni­mim ilerletmek için Şam’a gittiği söylenir. Muhakkık-i Tırmızi ‘nin ölümünden sonra Hz. Mevlana medreselerde bir süre ders vermiştir. Verdiği dersler Selçuklu Sultanı ve vezirleri tarafın­dan da takıp edilmiştir. 1244’de Şems-i Tebnzı ile tanışmasıyla Hz. Mevlana’mn hayatı değişmiş ve sahip olduğu ilmin ya­nında, onu bir gönül adamı yapmıştır. Şems-i Tebrizi ile yap­tığı sohbetler nedeniyle çevresindekileri ihmal eden Hz. Mev­lana, müritlerinin ve halkın tepkisiyle karşılaştı. Şems-i Tebrizi bunun sonucunda 1246 yılında Şam’a gitti. Ancak Hz. Mevlana’nın ısrarlı davetleri üzerine 9 ay sonra Konya’ya döndü. Şems-ı Tebrizi devam eden tepkiler neticesinde 1247 yılında esrarengiz bir şekilde ortadan kayboldu. Kayboluşuyla ilgili olarak Şems-i Tebrizı’mn öldürüldüğü ve ayrıca Hz. Mevlana’nın üzülmesine dayanamadığı için gizlice Şam’a gittiği yo­lunda görüşler vardır. Bu olaydan sonra Mevlana kendini ta­mamen şiire, semaya ve çevresindekileri manevi yönden ol­gunlaştırmaya verdi. Daha sonraları kendisine sohbet arkadaşı olarak sırasıyla Selahaddin Zerkubİ ve Hüsameddin Çelebi’yi seçti. Hz. Mevlana 1273 yılında Konya’da vefat etti. En önemli eseri Mesnevi‘dir.
Mevlâna 30 Eylül 1207 yılında bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan Ulkesi’nin Belh şehrinde doğmuş­tur. Mevlâna’nın babası Belh şehrinin ileri gelenlerinden olup, sağlığında “Bilginlerin Sultânı” unvanını almış olan Hüseyin Hatibi oğlu Bahâeddın Veled’dir. Annesi ise Belh emîri Rükneddin’in kızı Mümine Hatun’dur.