BİRLEŞİK CÜMLE

Birden çok duygu, düşünce, istek ve yargı bildiren cümlelere “birleşik cümle” denir.

Bu tür cümlelerde, yüklemin yanı sıra bir de “yan cümiecik ya da cümle” bulunur

“Çok koşan” Yan cümlecik

“çabuk yorulur.” Temel cümle

Yan cümlesi, temel cümlenin öznesi, nesnesi, tümleci olan bileşik cümlelere “Girişik Cümle” denir…..

♦ Araba devrilince / yol gösteren/ çok olur.

1. Yan cümlecik 2.Yan cümlecik Temel cümle

□ Yan cümleciği dilek-şart kipli ya da şart bileşik zamanlı olan cümlelere “Şart Cümlesi” denir.

♦ Dersi dinlesen / anlarsın. (Zarf) –

Yan cümlecik Temel cümle.

♦ Bizimle gelirsen/ her sevi öğrenirsin. (Zarf)

Yan cümlecik Temel cümle

Yan-cümlecik görevindeki bağımsız bir cümlenin “ki” bağlacıyla temel cümleye bağlandığı cümlelere “ilgi cümlesi” denir. Bu tür cümleler de bileşik yapılı sayılır. Bu cümlelerde “ki” bağlacı kendinden sonraki yan cümieyi kendinden önceki temel cümleye nesne veya zarf tümleci olarak bağlar, koşul ilgisi kurar. Bu özellikler yoksa cümleler bağımsız olacaklarından bağlı cümleyi oluştururlar.

♦ Sandım ki söylediklerimi dinleyecek.
Temel cümle Yan cümlecik

(Söylediklerimi dinleyecek sandım.)

□ Cümle içinde tırnak içinde yazılacak alıntı cümleler de cümlecik görevinde sayılır. Bunlara iç içe girişik cümle denir.

♦ Öğleyin yemek yemedim, dedi genç adam.

İç cümlecik temel cümle

♦ Öğretmen: “Bugün sınavlarvar.” dedi.